الکساندر پاراکیت بزرگ و کوچک شاه طوطی و ملنگو
دو گونه طوطی بسیار زیبا در کشورمان زیست می کنند که با نام های مختلف
طوطی سبز هندی – شاه طوطی – ملنگو بیشتر انها را می شناسیم
پراکندگی گسترده ای از هند تا شمال افریقا دارند
چطور نامش را طوطی الکساندر نامیدند؟ احتمالا اسکندرمقدونی یکی از انها را نگهداری می کرده؟!
نوع بزرگ این طوطی را شاه طوطی نامیدند شاید
بخاطر انکه در اطراف کاخ پادشاه علاقه مند به زندگی بودند
محیط های فعلی انها در تهران و اطراف یعنی مانند مناطق شمالی و شمیرانات
فرحزاد – پارکهای جنگلی و یا پارکهای قدیمی تهران مثل پارک شهر و …
– کاخ ها و سافارتخانه ها نگاه می کنیم معمولا تعداد اسکندر کوچک بیشتر از گونه بزرگش است
و در گذشته ای نه چندان دور این طوطی ها مثل گنجشک و کبوتر در تهران قدیم فراوان بودند
و با تخریب زیستگاه ها مانند باغ های قدیمی و قطع درختان چنار انها نابود شدند در بسیاری شهر های دیگر
ایران نیز یافت می شوند اما در تهران بدلیل قطع درختان میوه ای
مثل انجیر – توت – سیب-گیلاس و… از تعداد انها بطور چشمگیری کاسته شد
در ظاهر به نظر می رسد انها روی درختان کاج زندگی می کنند
اما فقط از تخمه های داخل میوه کاج تغدیه می کنند و نوک منقار خود را محکمتر می سازند
زیرا درخت کاج سم هایی تولید می کند که برای طوطیان چندان خوشایند نیست جهت اشیانه سازی
انها به سراغ درخت های کهن سال و پر ارزش چنار می روند که در تهران قدیم
بیشتر به چشم می خورد. در یک درخت چنار چندین گونه پرنده همراه هم می توانند
با موفقیت زندگی و اشیانه سازی کنند اسکندر بزرگ و کوچک و مرغ مینا و سار
و گنجشک و غیره و غیره همچنین برخی از انها از دنیای حشرات موجود در تنه این درخت تغذیه می کنند.
معمولا در هر لانه دو تخم یا جوجه وجود دارد که در صورتی که والدین تشخیص دهند
قادر به تغدیه کامل هر دو جوجه نیستند فقط به جوجه قوی تر غذا می دهند اما گاها جوجه قوی تر
از غذای خود به جوجه ضعیفتر می دهد البته اگر واقعا سیر باشد !
طبق تحقیقات من در دنیای پرندگان این موضوع که یک جوجه به جوجه ضعیف تر غذا بدهد فقط در دنیای طوطی سانان اتفاق می افتد
۳۰۰ تا 700 قطعه در سال از این طوطیان سبز شکار میشوند
و یا توسط افراد سودجو لانه های انها مورد تجاوز و حتی گاها تخریب قرار می گیرد
نرو ماده هر دو در پرورش جوجه ها کمک می کنند روی تخم می خوابند و جوجه ها را تغذیه می کنند.
ایا انها بومی این مناطق هستند؟ همانطور که عرض کردم فکر می کنم
با توجه به سازگاری بسیار خوبی که با محیط داشته اند نمی توان انها را گونه ای غیر بومی دانست.
جوجه های طوطی های اسکندر کوچک و بزرگ در سرزمین های گرمسیری
مثل پاکستان و هند زودتر به دنیا می ایند یعنی فصل جفتگیری زودتر اغاز می شود
به علت انکه انجا زودتر گرم می شود.
همه طوطی ها با توجه به شرایط آب و هوا و آگاهی از وجود غذای
کافی اقدام به جفتگیری می کنند درست مثل انسان ها که
تا مطمئن نباشند شرایط مناسب است یا خیر بچه دار نمی شوند !!
در طبیعت تهران شاه طوطی ها و ملنگوها منظور همان اسکندر بزرگ و کوچک است
به سادگی باهم کنار می ایند و در جوار یکدیگر زندگی می کنند صدای
اسکندرهای کوچک تیز و پشت سر هم و سریع است در مقابل نوع بزرگ که با فاصله و قوی تر و ملایم تر است
در هنگام پروازهای دسته جمعی داعما جیغ می کشند و شهر را از پرواز
زیبای خود با آن دم بلند و زیبا باخبر می سازند کلاغ ها گاها به خود اجازه می دهند
به لانه طوطی ها نزدیک شده و حتی تلاشی جهت دزدین تخم یا جوجه می کنند
اما معمولا طوطی ها با اقتدار از حریم لانه و جوجه ها محافظت کرده و کلاغ را شکست می دهند.
در مناطقی قدیمی با چنارهای بزرگ مثل کاخ نیاوران یا سفارت انگلیس
یا سایر سفارتخانه ها شاه طوطی هایی مسن با سن و سال های بالای ۴۰سال را نیز مشاهده کردم
که جثه هایی بزرگ و زیبا و منقارهای پهن داشتند که از
چشم – منقار -جثه – پاها و غیره انها می شد سن حدودی شان را حدس زد.
طوطی های اسکندر از بهترین پرواز کننده ها بین طوطی ها بشمار می روند
درکل طوطی های دم بلند بهتر از سایرین پرواز می کنند حتی
با چند پر قیچی شده نیز می توانند بخوبی اوج گرفته و پرواز کنند خصوصا اگر در جریان باید قرار بگیرند.
متاسفانه صید زیاد این دو گونه طوطی و خالی کردن اشیانه های انها
توسط افرادی جهت کسب درامد باعث نابودی درصد زیادی از انها شده
یکی از صیادان می گفت روزی سراغ اشیانه ای رفتم که نری در کنار دو جوجه بود دست
را داخل اشیانه بردم تا انها را بگیرم در این موقع پرنده ماده هم خود را
سراسیمه به انجا رساند و خواست از نر و جوجه ها دفاع کند که او را هم اسیر کردم !
پس از انروز متوجه شدم نباید این ظلم را در حق این خانواده می کردم اما
دیر شده بود و من فردای انروز تصادفی شدید کردم که چند میلیون تومان
در بیمارستان خرج خود کردم و سپس کلا این کار را کنار گذاشتم. و هرگز ادامه ندادم
معمولا رسم در این است که صیاد باید مسائلی را رعایت کند
و مثلا اگر 2 جوجه در آشیانه هست به یکی از جوجه ها اکتفا کند.
از سری دست نوشته های امید شایگان
